حداکثر مقدار مجاز مواد شیمیایی موجود در آب
آلودگی آب متشکل از مواد شیمیایی و املاح و… هستند. در آب انواع مواد شیمیایی وجود دارد که به دو گروه معدنی و آلی تقسیم و مواد شیمیایی معدنی از طریق فعالیت های انسان یا منابع طبیعی وارد آن می شوند. مواد شیمیایی آلی، برخلاف مواد شیمیایی معدنی، دارای عنصر کربن در ساختار مولکولی خود هستند. عموما توسط پساب های صنعتی و انسانی وارد چرخه ی آب آشامیدنی می شوند. آلودگی آب از کجاست ؟ تاکنون شده است، آبی که در طی روز مصرف می کنید را حساب کنید؟ و متوجه شوید از این مقدار آب چند درصد از آلودگی آن را وارد بدن خود کرده اید؟ وقتی صحبت از آلودگی آب می شود ناخودآگاه ذهنمان به سمت مشکلات زندگی صنعتی و مدرن می رود. وجود کارخانه های صنعتی، باران های اسیدی، پساب های صنعتی و انسانی، آلودگی آب های سطحی و زیر زمینی را دوچندان نموده است. اهمیت آلودگی آب در زندگی روزمره و تاثیر آن بر کاهش سلامت بدن، سبب شد که بشر به اختراع دستگاهی برای تصفیه آب، روی آورد. هدف از دستگاه های تصفیه آب، حذف املاح اضافی و از بین بردن آلودگی های آب آشامیدنی است که با زندگی صنعتی، وارد فرآیند مصرف شده است. این آلودگی ها متشکل از مواد شیمیایی و املاح و… هستند، که در سنگینی آب، طعم و مزه ی آن تأثیرگذارند. ارزیابی استانداردهای مواد شیمیایی آب به طور مداوم در دنیا، مورد بازنگری قرار می گیرد. چون با توجه به پیشرفت زندگی مدرن، مطمعناً آلودگی های بیشتری وارد این چرخه می شود، و هر دوره ی سالیانه، تمامی پارامترهای سنجش آلودگی آب سختگیرانه تر خواهد شد. آب آشامیدنی نباید عارضه ی منفی، برای بدن ایجاد کند.
مواد شیمیایی آب در آب انواع مواد شیمیایی وجود دارد که به دو گروه معدنی و آلی تقسیم می شوند. مواد شیمیایی معدنی از طریق فعالیت های انسان یا منابع طبیعی وارد آن می شوند. مواد شیمیایی معدنی به دو دسته ی سمّی و غیرسمّی تقسیم می شوند. • مواد شیمیایی معدنی سمّی: این مواد می توانند به راحتی در کوتاه مدت یا دراز مدت باعث اثر سوء بر سلامتی انسان شوند. • مواد شیمیایی معدنی غیرسمّی: این مواد شیمیایی به طور طبیعی در آب یافت می شوند که گاهی برای سلامتی بدن، ضروری هستند. مواد شیمیایی آلی، برخلاف مواد شیمیایی معدنی، دارای عنصر کربن در ساختار مولکولی خود هستند. عموما توسط پساب های صنعتی و انسانی وارد چرخه ی آب آشامیدنی می شوند.
جدول حداکثر مقدار مجاز مواد شیمیایی این جداول نشان می دهد که حداکثر هر یک از مواد شیمیایی موجود در آب تا چه مقداری باید باشند، که برای سلامتی ضرری ایجاد نکنند. تمامی ابعاد جداول زیر بر حسب میلی گرم بر لیتر است.
حداکثر مجاز مواد شیمیایی معدنی غیر سمّی
حداکثر مجاز مواد شیمیایی معدنی سمّی
حداکثر مقدار مجاز مواد شیمیایی آلی
در شرایط عادی مقداری که کلر آزاد باقی مانده پس از نیم ساعت تماس توصیه می شود حداقل بین 0.5 تا 0.8 در نقاط مختلف شبکه و حداقل 0.2 در هنگام مصرف آب، با حساب میلی گرم بر لیتر است. حداقل مجاز کلر آزاد باقی مانده در آب آشامیدنی، هنگامی که شرایط اضطراری اعلام شود، یعنی همه گیری بیماری های روده ای و بلایای طبیعی مشخص شود، باید مابین 1.0 الی 0.5 میلی گرم بر لیتر باشد. اگر تمام آلودگی آب با حذف املاح اضافی و مواد شیمیایی آن همراه باشد، نمی تواند عارضه ی سوئی برای سلامت انسان داشته باشد، که مناسب است به عنوان آب شُرب، مورد مصرف قرار گیرد.
حداکثر مقدار مجاز مواد شیمیایی موجود در آب مصرفی به چه صورت است؟
آبهای طبیعی بسیار خالص، از خلوص واقعی دور هستند. این ناخالصیها میتوانند شیمیایی یا فیزیولوژیکی باشند. بیشتر آبها حاوی مواد معلق و محلول هستند. مواد معلق ممکن است منشاء گیاهی یا حیوانی داشته باشند. حتی در اثر فرسایش و شستشوی خاک ایجاد شوند. مواد محلول در آب میتوانند معدنی، گازی یا آلی باشند. علاوه بر این، آبی وجود دارد که به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی خاص در محلول، قابل مصرف نیست. استانداردها برای تعیین میزان اثرات منفی مواد محلول در آب، با توجه به غلظت آنها در محلول ساخته شده است. ترکیبات شیمیایی موجود در آب میتواند اثرات بسیار منفی بر سلامت انسان و حتی سایر موجودات بگذارد.
مواد ناخالصی آب
برای تعیین حداکثر مقدار مجاز مواد شیمیایی موجود در آب مصرفی بایستی از مواد شیمیایی موجود در آب نمونهبرداری شود. به طور معمول، نمونه بایستی بیانگر کیفیت آب منبع باشد. ابتدا نمونه گرفته شده در آزمایشگاه آزمایش میشود. نتایج برای هر ترکیب نمایش داده میشود. آنچه میتواند بیانگر آلودگی آب در آزمایش شیمی آب باشد، اعداد آزمایش آمونیاک-نیتریت-فسفات و کلر است. وجود محصولات ثانویه ناشی از اکسیداسیون این ترکیبات نشاندهنده آلودگی آب توسط فاضلاب است. مقدار کمی فسفات با استفاده از پرمنگنات برای اکسید کردن مواد آلی نیز نشان دهنده آلودگی آب است.
کلر
کلر مثالی از مواد شیمیایی موجود در آب محسوب میشود. برای تصفیه آب آشامیدنی اغلب از روشهایی استفاده میشود که مهمترین آنها کلرزنی است. کلرزنی برای بهبود سلامت میکروبی آب، کنترل رشد میکروارگانیسمها و جلوگیری از بهبود موجودات آبزی انجام میشود. کلر یک نوع ضدعفونی کننده در نظر گرفته میشود. مواد ضدعفونی کننده موادی هستند که در هنگام تصفیه به آب به ویژه برای مصارف آشامیدنی اضافه میشوند. این ماده از رشد میکروبها در آب جلوگیری میکند. کلرزنی به دلیل سمی بودن این عنصر میتواند برای سلامتی انسان بسیار خطرناک باشد. البته عدم افزودن کلر به آب میتواند خطرناکتر باشد. افزودن این ماده شیمیایی بیشتر از فواید آن و بهتر است انجام شود.